Rodzaje badań nieniszczących

Badania nieniszczące (NDT, Non-Destructive Testing) pozwalają określić stan i właściwości obiektu bez fizycznej ingerencji w jego strukturę. Prawidłowo dobrane i przeprowadzone badania NDT umożliwiają wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w konstrukcji istniejących i użytkowanych obiektów, w celu wprowadzenia niezbędnych działań naprawczych. Jakie badania nieniszczące wykonuje się na instalacjach przemysłowych?

Badania ultradźwiękowe (UT)

Badania ultradźwiękowe zaliczane są do objętościowych metod NDT. W ich przebiegu analizowane jest tempo i sposób rozchodzenia się fal wewnątrz badanej struktury. UT jest najchętniej stosowaną metodą badania konstrukcji stalowych, wykonanych z metali nieżelaznych i ceramiki. Metoda doskonale sprawdza się podczas oceny jakości spawów i elementów maszyn przemysłowych; umożliwia też wykonywanie pomiarów grubości. Wśród najważniejszych zalet badań ultradźwiękowych należy wymienić wysoką dokładność (co gwarantuje precyzyjną lokalizację wad konstrukcji), szybkość oraz stosunkowo niewielkie koszty. UT jest badaniem trudnym do przeprowadzenia i wymaga wysokich kompetencji, dlatego takie badania należy zlecać wyłącznie akredytowanym laboratoriom.

Badania radiograficzne (RT)

Radiologia w NDT wykorzystywana jest głównie do badania spawów stalowych i tytanowych, wykonanych z miedzi, aluminium i ich stopów, ale sprawdza się także przy badaniu części drewnianych, ceramicznych, z gumy i tworzyw sztucznych. Chociaż zasada wykonywania pomiarów jest podobna jak w przypadku badań UT, metoda wykorzystuje promieniowanie RTG, co pociąga za sobą konieczność stosowania dodatkowych zabezpieczeń personelu. Badania radiograficzne zapewniają najbardziej wiarygodne i dokładne wyniki spośród wszystkich badań nieniszczących; dzięki obrazom utrwalonym na zdjęciach można wykryć rozmaite wady materiału. Niestety, ze względu na wysoki stopień trudności i zagrożenie promieniowaniem jonizującym, badania radiologiczne należą do najdroższych wśród NDT.

Badania penetracyjne (PT)

Badania penetracyjne zaliczane są do szerokiej grupy powierzchniowych metod NDT. Jest to najstarsze ze wszystkich badań nieniszczących, a ze względu na prostotę, szybkość i niewielkie koszty wciąż dość często stosowane, zwłaszcza w przemyśle budowlanym i motoryzacyjnym. Podczas badania wykorzystuje się środek (tzw. penetrant), który uwidacznia miejsce i wielkość wad na powierzchni ocenianego elementu.

Powyższy przegląd nie wyczerpuje tematu badań nieniszczących, wskazuje jedynie kilka najpopularniejszych metod. Akredytowane laboratoria badawcze takie jak Palab z Poznania wykonują na zlecenie klientów szereg innych testów. Podstawową metodą badania powierzchniowego jest metoda wizualna (VT); do tej grupy zalicza się również badania magnetyczno-proszkowe (MT).