Czy domy kanadyjskie są trwałe?

Kanada, a także północna część Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza Alaska, to rejony, które można uznać za prawdziwy matecznik budownictwa drewnianego. Obiekty w technologii nazywanej u nas kanadyjską powstają tam masowo i są najczęściej spotykanym rodzajem domów mieszkalnych. Od pewnego czasu domy kanadyjskie są popularne także u nas, choć nie zawsze są w stanie sprostać konkurencji, jaką stanowią dla nich tradycyjne domy z bali.

Zalety nowoczesnych domów drewnianych

Domy kanadyjskie to rozwiązanie, które jest znane na naszym rynku od ponad 30 lat. Początkowe doświadczania z tą technologią nie zawsze były udane, jednak dziś zdecydowana większość ekip budujących domy tego rodzaju nie popełnia już błędów wpływających znacząco na komfort użytkowania i energooszczędność takich budynków. „kanadyjczyki” to ciekawe rozwiązanie, które ma wielu zwolenników i dobrze wpisuje się w zwiększone zainteresowanie budową domów drewnianych. Większość korzyści z wyboru tego materiału jest zresztą wspólna dla budynków wznoszonych według wzorów kanadyjskich, skandynawskich czy rodzimych tradycyjnych domów z bali. Użycie drewna oznacza mniejsze uzależnienie możliwości stawiania konstrukcji od panujących temperatur, szybszy proces wykonania, znacznie ograniczone prace wykończeniowe, choć to w głównej mierze dotyczy domów z bali. Ważne jest także ekologiczność czy znakomite parametry termiczne umożliwiające nawet budowę domów pasywnych – podkreśla przedstawiciel firmy MARUX, specjalizującej się w budowie drewnianych domów z bali.

Zalety drewna jako materiału konstrukcyjnego – niezależnie od tego, czy służy głównie jako konstrukcja nośna i jest łączone z innymi elementami, jak w przypadku domów kanadyjskich i skandynawskich, czy też stanowi główny składnik całej budowli – są bardzo dobrze znane. Drewno jest przede wszystkim surowcem ekologicznym. Pozyskuje się je głównie ze specjalnie prowadzonych plantacji czy racjonalnej gospodarki leśnej wspomaganej kontrolowanymi nasadzeniami. Pozyskiwanie i obróbka drewna nie wiąże się z taką emisją dwutlenku węgla czy zużyciem energii jak produkcja cementu niezbędnego w technologiach murowanych albo ceramiki. Podczas budowy domu z drewna nie ma też wielkich problemów z zagospodarowaniem odpadów – zdecydowana większość z nich może być zużyta jako kompost, a po rozdrobnieniu także zużyta jako materiał opałowy. Drewno jest niezwykle wytrzymałe mechanicznie. Właściwie dobrane dobrze znosi ściskanie wzdłużne i poprzeczne, radzi sobie z obciążeniami zginającymi oraz rozciąganiem, zwłaszcza wzdłuż włókien.

Drewno jest materiałem, który wyróżnia się swoimi parametrami, jeżeli chodzi o przewodność cieplną. Z uwagi na swoją gęstość osiąga ono w poprzek włókien współczynnik przewodzenia ciepła na poziomie ʎ = 12–16 W/mK, co oznacza zadawalające rezultaty już przy średnicy przekraczającej 30 cm. Zwiększanie grubości materiału oznacza poprawę wartości izolacyjności cieplnej ścian zewnętrznych i osiąganie bez dodatkowego ocieplenia wymaganych w naszym kraju wartości U ≤ 20 W/m2K. Poza termoizolacyjnością drewno wyróżnia się także wysoką higroskopijnością, a zatem dużą łatwością do wiązania wody, co pozwala na regulowanie wilgotności powietrza, a przez to mikroklimatu panującego wewnątrz pomieszczeń. Współcześnie wykorzystywane metody przygotowywania drewna umożliwiają uodpornienie go na działanie pasożytów i skuteczne pozbycie się wszelkiego rodzaju larw. Za sprawą nasycania drewna nieszkodliwymi dla ludzi preparatami biobójczymi można wyeliminować ryzyko porażenia drewna produkującymi niebezpieczne toksyny grzybami pleśniowymi. Drewno wykorzystywane do budowy domów jest także odporne na ogień z uwagi na odpowiednią impregnację.

Jak jest zbudowany dom kanadyjski?

Konstrukcja domów kanadyjskich jest dość prosta, jeśli chodzi o samą zasadę budowy, wymaga jednak bardzo dużej staranności, precyzji oraz korzystania ze sprawdzonych materiałów. Dom kanadyjski to konstrukcja szkieletowa. Wznosi się go zwykle na wylanej płycie podłogowej, do której przytwierdza się belki podwalinowe, na których opierać będą się elementy ścian. Ściana w technologii kanadyjskiej stanowi rodzaj ramy z belek o przekroju prostokątnym, które mają większą grubość i są usztywnione dodawanymi do nich elementami mocowanymi w pionie oraz poziomymi poprzeczkami. Wolne przestrzenie powstającej w ten sposób struktury przestrzennej są wypełniane wełną mineralną. Na zewnątrz najczęściej montuje się płyty wiórowe, które zamykają poszczególne elementy. Konstrukcja fasady budynku jest szczelnie otulana polipropylenową folią wiatroszczelną, która jednocześnie pełni funkcję hydroizolacji. Folia stosowana od zewnątrz charakteryzuje się również wysoką paroprzepuszczalnoscią, dzięki czemu nie zachodzi efekt jej kondensacji wewnątrz ścian. Na folii często montowane są dodatkowe płyty styropianowe, które pokrywa się warstwą tynku, możliwe jest także wykonanie fasady wentylowanej z desek czy okładzin wszelkiego rodzaju. Nie ma przeszkód, by dom kanadyjski był obłożony płytkami klinkierowymi czy podobnym materiałem ceramicznym.

Wewnętrzne ściany domu kanadyjskiego są zabezpieczane folią paroizolacyjną, która hamuje przedostawanie się wilgoci z wnętrza budynku do struktury ścian, co jest szczególnie niebezpieczne w kuchni, łazience czy pralni. Na ogół ściany wykańczane są płytami kartonowo-gipsowymi, które można pomalować, okleić okładziną ceramiczną lub tapetą. Niekiedy na ścianach instalowane są panele, drewniane deski czy boazeria. Docieplana jest także wykonywana nad płytą fundamentową podłoga, tu jednak używa się zwykle płyt wiórowych, pod którymi nierzadko układa się dodatkową warstwę styroduru bądź płyt poliuretanowych dla wyciszenia konstrukcji. W tym celu między wieloma elementami drewnianej konstrukcji umieszcza się specjalne taśmy akustyczne. Kolejne kondygnacje wznosi się w technologii platformowej, wykonując zwieńczenie w postaci stropu opierającego się na nadprożach ścian niższego piętra albo technologii balonowej, kiedy to słupki nośne mają taką samą długość jak wysokość budynku, a strop jest mocowany na belkach stropowych osadzanych w gniazdach wyciętych w słupkach. Taka konstrukcja ułatwia wykonanie dachu, ponieważ nie ma tu problemów ze stabilnością ścianki kolankowej. Strop jest wykonywany w takiej technologii jak w przypadku podłogi parteru. Konstrukcja dachu zależy od rozmiarów budynku, ale najczęściej stosowane warianty to dach krokwiowy lub krokwiowo-jętkowy.

Cechą charakterystyczną domów kanadyjskich jest to, że powstają w całości na placu budowy. Poszczególne elementy konstrukcji w postaci całych ścian są montowane w pozycji leżącej, a następnie unoszone, poziomowane oraz łączone ze sobą tak, by tworzyły stabilną bryłę. Większość najważniejszych parametrów domu kanadyjskiego zależy w decydującej mierze od jakości wykonania. Na ostateczny efekt silnie będzie więc wpływała liczba popełnionych błędów – przerwana wiatroizolacja może oznaczać problemy z wychładzaniem się wnętrza, braki w izolacji akustycznej to z kolei niosący się po konstrukcji hałas. Prawidłowo wykonany dom tego rodzaju będzie jednak trwały i odporny na warunki zewnętrzne, choć jego użytkowanie wiąże się z gotowością dopasowania się do specyfiki takich budowli np. dość szybkiego wychładzania się pomieszczeń po wyłączeniu ogrzewania. Co ciekawe, większość z ograniczeń wynikających z konstrukcji domów kanadyjskich nie dotyczy innych typów domów drewnianych, a mianowicie domów z bali.

Dom kanadyjski czy dom z bali?

Domy z bali różnią się od domów kanadyjskich tym, że są niemal w całości wykonane z litego drewna, podczas gdy „kanadyjczyki” to jedynie lite drewno używane jako konstrukcja szkieletu oraz ewentualnie deski elewacyjne. Pod tym względem domy z bali mają zdecydowaną przewagę, jako obiekty bardziej ekologiczne, a więc przyjazne środowisku naturalnemu, a także mieszkańcom. Lite drewno oznacza przede wszystkim pełny kontakt z jego strukturą – użytkownicy widzą zarówno piękną i zróżnicowaną powierzchnię drewna, wspaniałe usłojenie na elementach poprzecznych czy wreszcie atrakcyjne naturalne wybarwienie. Dom z bali to właściwie gotowa aranżacja wnętrza ze względu na ozdobny charakter wszystkich ścian, w których sprawdzi się znakomicie zarówno przytulny styl rustykalny, jak i bardziej elegancki tradycyjny. Trudno też nie wspomnieć o tym, jak budynek wykonany z bali prezentuje się z zewnątrz – wyeksponowane drewno przyciąga uwagę, a jednocześnie wspaniale harmonizuje z każdym otoczeniem.

Domy z bali są komfortowe, jeżeli chodzi o akustykę. Konstrukcja budynku ze względu na rozmiary i masę poszczególnych elementów nie wpada w drgania, więc dźwięki nie przenoszą się tak łatwo, jak w przypadku domów szkieletowych. Znacznie solidniejszą barierą dla hałasu są tu wszystkie ściany wewnętrzne. Wielkość użytych bali ma także związek z lepszymi właściwościami termicznymi. O ile zdolność do powstrzymywania ucieczki ciepła będzie w obu przypadkach na zbliżonym poziomie, o tyle z uwagi na znaczną pojemność cieplną litego drewna jest ono w stanie kumulować ciepło, co sprawia, że nawet po wyłączeniu ogrzewania budynek nie wychładza się w takim tempie, jak dom w technologii kanadyjskiej. Pewne problemy, jeśli chodzi o budynki w technologii kanadyjskiej, wynikają także z łączenia materiałów o różnej charakterystyce. Cechą szczególną drewna jest to, że właściwie przez cały czas pracuje, zmieniając swoją objętość wraz ze spadkiem lub wzrostem wilgotności. Ponieważ w domu drewnianym wszystkie elementy konstrukcyjne wykonane są z drewna, łącząc je odpowiednio, a tak, gdzie to potrzebne stosując drewno klejone, można zminimalizować ich wpływ. W domu kanadyjskim jest to o wiele trudniejsze i wymaga pamiętania o stosowaniu właściwych taśm rozprężnych, izolacji czy nawet odpowiednich gwoździ i wkrętów w zależności od lokalizacji mocowanego elementu.

W domach z bali, podobnie jak w „kanadyjczykach”, nie ma problemu z rozprowadzaniem instalacji elektrycznej oraz wodno-kanalizacyjnej. W przypadku bali przewody mogą być ukryte w wierconych w tym celu otworach, które zabezpiecza się odpowiednimi peszelami albo ukryte za pomocą specjalnych maskownic. Znaczącą różnicą będzie jednak zakres koniecznych prac wykończeniowych. Dom z bali nie wymaga żadnych dodatkowych prac, w przypadku domu kanadyjskiego roboty wykończeniowe przypominają te, które trzeba wykonać w klasycznym budynku murowanym, w którym zdecydowano się na użycie suchych tynków. W przypadku domu z bali będzie to ewentualnie potrzebne w takich pomieszczeniach jak kuchnia czy łazienka, jeśli użytkownik ma zamiar wykańczać je za pomocą płytek ceramicznych.

Nie można także wspomnieć o tym, że konstrukcja domów z bali jest znacznie solidniejsza. Nie grozi im uszkodzenie elewacji wskutek silnego wiatru, nie ma też mowy o naruszeniu struktury budynku nawet przy najgwałtowniejszych zjawiskach atmosferycznych. Dom z bali to także możliwość dość swobodnego kształtowania rodzaju pokrycia dachowego. Standardowym rozwiązaniem są na ogół pokrycia lekkie – gonty bitumiczne, co jednak wiąże się z koniecznością ułożenia pełnego deskowania, czy estetyczna blachodachówka. Istnieje także możliwość przystosowania konstrukcji do pokrycia ciężkiego – dachówki ceramicznej lub betonowej, a nawet ułożenia tradycyjnego gontu drewnianego, który będzie znakomitym uzupełnieniem całości.