Wymagania dla stanowiska spawalniczego

Praca spawacza wiąże się z pewnym niebezpieczeństwem zarówno dla samego operatora, jak i osób znajdujących się w jego pobliżu. Aby zminimalizować ryzyko, należy jak najlepiej wyposażyć stanowisko. Są to nie tylko podstawowe elementy jak maska spawalnicza czy kombinezon, ale również dodatkowe urządzenia usprawniające i ułatwiające pracę. Jakie wymagania stawiane są nowoczesnym stanowiskom spawalniczym i w jaki sprzęt warto doposażyć spawacza?

Uprawnienia spawacza

Spawacz jest zawodem, do którego wykonywania trzeba mieć odpowiednie kwalifikacje. Nie można dopuścić do spawania osoby, która nie ma uprawnień, aktualnych badań lekarskich, a także szkoleń BHP. Regulacje dotyczące prac spawalniczych zostały ujęte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych. Zgodnie z nimi czynności tej mogą podjąć się tylko osoby, które mają niezbędne kwalifikacje potwierdzone jednym z dokumentów:

• zaświadczenie o ukończeniu szkolenia,
• świadectwo egzaminu spawacza,
• książeczka spawacza.

Bezpieczne stanowisko pracy

Stanowisko pracy spawacza powinno być wydzielone w taki sposób, aby chronić osoby i przedmioty znajdujące się w jego bezpośrednim sąsiedztwie.  Szkodliwe czynniki to:

• promieniowanie UV oraz IR, 
• odpryski gorącego metalu, 
• pyły i  kurz,
• hałas.

W celu wydzielenia kabiny spawalniczej wykorzystuje się między innymi specjalne parawany, które zbudowane są ze stalowego stelaża i kurtyn lub lameli spełniających wymagane normy. Rozwiązanie to jest bardzo wygodne, ponieważ umożliwia stworzenie stanowiska o dowolnych wymiarach, w którym zmieści się nie tylko stół roboczy, ale też różnego rodzaju manipulatory i pozycjonery spawalnicze. 

Na stanowisku spawalniczym w strefie rozprysku płynnego metalu może dojść do pożaru. Dlatego powinno być ono również wyposażone w gaśnice proszkowe lub pianowe, a także koce przeciwpożarowe. Niedocenianym elementem zwiększającym bezpieczeństwo pracy są maty specjalistyczne, na których stoi spawacz i które są niepalne. Poprawiają przyczepność pracownika i zmniejszają ryzyko poślizgnięcia, a także ograniczają ryzyko pożaru spowodowane rozprzestrzenieniem się iskier czy odprysków.

Same prace spawalnicze mogą być prowadzone w zamkniętych pomieszczeniach, jak i otwartej przestrzeni. Wymagania stawiane pomieszczeniom to wentylacja grawitacyjna i mechaniczna, a także drzwi i okna otwierane na zewnątrz. Istotny jest też kolor ścian. Szary zmniejsza odbijanie światła. W przypadku spawania na otwartej przestrzeni budynek musi mieć niepalną konstrukcję, a strop lub dach znajdować się na wysokości co najmniej 3,75 metra. Jedno stanowisko spawalnicze musi zajmować minimum 2 m2 powierzchni. 

Środki ochrony osobistej

Podstawowe środki ochrony indywidualnej spawacza to:

• ochrona twarzy i oczu (przyłbice spawalnicze lub maski pasywne),
• rękawice spawalnicze (typ A do spawania TIG lub typ B do spawania MIG/MAG i MMA),
• odzież ochronna,
• buty spawalnicze,
• półmaski filtrujące,
• ochronniki słuchu (wkładki przeciwhałasowe lub nauszniki).

Dodatkowe urządzenia w spawalni

Na profesjonalne stanowisko spawalnicze składają się:

• elementy zabudowy stanowiska spawalniczego, takie jak kurtyny, lamele, ekrany, szyby ochronne, ścianki dźwiękochłonne, wykładziny spawalnicze, stołki i stoły spawalnicze,
• urządzenia filtrowentylacyjne,
• stoły montażowo-spawalnicze, uchwyty i zaciski mocujące,
• systemy transportu bliskiego.

Niezwykle popularne stają się również pozycjonery i manipulatory spawalnicze. O ich funkcji i zastosowaniu rozmawialiśmy z pracownikiem firmy Bartom – producentem urządzeń do spawalnictwa:

Manipulatory i pozycjonery spawalnicze pozwalają manewrować wielkogabarytowymi detalami i stabilnie ustawiać je w pożądanej pozycji. Dzięki nim dostęp do każdej płaszczyzny obrabianego przedmiotu jest niezwykle prosty. Stanowią świetną alternatywę do suwnic czy wysięgników, które służą do przemieszczania obrabianych detali. Podnoszą bezpieczeństwo pracy, ale też jej szybkość i wygodę. Coraz częściej spotyka się je jako podstawowe wyposażenie spawalni, a w zakładach, w których spawa się wielkogabarytowe cylindry czy elementy podwozia, urządzenia te są praktycznie niezbędne.

Stałe kontrolowanie jakości wykonywanego spawu i dbanie o bezpieczeństwo stanowiska wymaga zastosowania odpowiedniego sprzętu i urządzeń. Zagrożeń występujących w miejscu pracy spawacza jest wiele, dlatego dbałość o wysokiej jakości odzież ochronną czy elementy wydzielające przestrzeń do pracy jest bardzo ważna.